مسجد رنگین کمانی زیبا و باشکوه نصیرالملک شیراز - مجله شرقیا

مسجد نصیرالملک شیراز

موقعیت: ایران شیراز، ایران

دین: اسلام

شهرستان: شیراز

استان: فارس

شرایط: فعال

شرح:معماری

سبک: معماری مسجد

ساخته شده: 1305

مسجد نصیرالملک در استان فارس و شهرستان شیراز

زیباترین مسجد شیراز

مسجد نصیرالملک یکی از مساجد قدیمی شیراز است که در محله گود عربان و در جنوب خیابان لطفعلی خان زند و در نزدیکی امامزاده شاه چراغ قرار گرفته است. مسجدی که شاید زیباترین مسجد شیراز باشد و تماشای آن با شیشه های رنگی، طاق های بلند و کاشیکاری های زیبایش، یکی از آرزوهای هر جهانگردی به حساب بیاید .

مسجد نصیر الملک از نظر کاشیکاری و مقرنس کاری از زیباترین مساجد ایران است. مسجد دارای صحن وسیعی می باشد که در سمت شمال آن قرار گرفته است. در ورودی دارای طاق نمایی عظیم استظ¬ که سقف آن با کاشی های رنگارنگ مزین گشته است.مسجد دارای دو شبستان شرقی و غربی است .

استفاده از شیشه های رنگارنگ در طراحی داخلی معماری ایرانی و همچنین در کلیساها شایع بوده است. اما شاید استفاده از این زیبایی منحصر به فرد در مساجد کمی شگفت انگیز به نظر برسد .

مسجد نصیرالملک شیراز یکی از معدود مساجد جهان است که طراحی داخلی چشمگیر آن با شیشه های رنگی، این مکان را به یک اثر هنری تحسین برانگیز تبدیل نموده است. نور آفتاب از شیشه های رنگی این مسجد بر روی نقش و نگار دیواره ها و طرح های روی آن منعکس شده و یا آنکه بر روی فرش کف مسجد می تابند. عبور نور خورشید از شیشه های رنگی و ترکیب رنگ آن ها باعث شده تا جهانیی از رنگ در مسجد به وجود بیاید .

حیاط عظیم مسجد نصیرالملک شیراز

صحن اصلی

مسجد نصیرالملک شیراز

برای رسیدن به صحن اصلی مسجد نصیرالملک، باید یک دالان 20 متری را پشت سر بگذارید. در دالان مسجد مدتی را نظاره گر طرح های زیبای حکاکی شده روی دیوار آن خواهید شد؛ این نقش ها شما را مسحور خود خواهند کرد. استفاده از کاشی های هفت رنگ و کاشی های گره چینی، زیبایی مسجد نصیرالملک را دوچندان جلوه می دهد .

تاریخچه مسجد نصیرالملک شیراز

مسجد نصیرالملک که در شهر شیراز واقع شده، به دوره قاجار تعلق دارد. ساخت این مسجد زیبا توسط دو نفر از بهترین معماران ایرانی، استاد میرزا حسن معمار و میرزا رضای کاشی پز شیرازی و با دستور حاج حسن علی خان، حاکم وقت شیراز و پسر سوم حاج قوام الملک شیرازی در سال 1255 آغاز شده است.ساخت این مسجد 12 سال طول کشیده است .

حاج حسن علی خان در اواخر عمر تصمیم گرفت تا مسجدی از خود در شهر شیراز به یادگار بگذارد و برای همین دستور ساخت مسجد نصیر الملک را صادر کرد .

معماری جالب و بی نظیر مسجد نصیرالملک شیراز

ایوان مروارید

مسجد دارای دو ایوان در قسمت شمال و جنوبی است که درست روبروی هم قرار دارند. این دو ایوان با مقرنس های ظریف و طرح های اسلیمی تزئین شده اند .

زیباترین بخش مسجد نصیرالملک، ایوان مروارید است. این ایوان مسحورکننده که در شبستان شمالی قرار گرفته است، دارای بیشترین و زیباترین تزئینات مسجد است. استفاده از کاشی های تک رنگ فیروزه ای و ستون های سنگی حجاری شده که با نقش های هفت رنگ و با پیچ و تاب خاصی روی دیواره حکاکی شده، باعث شده تا این بخش از مسجد عنوان زیباترین بخش از نظر معماری و طرح های به کار رفته را به خودش اختصاص بدهد .

ایوان مروارید، در سال های دور به ایوان پن کاسه معروف بود ولی اکنون نام مروارید را به خود گرفته است و دلیل این نامگذاری تورفتگی ایجاد شده در طاق های صحن ایوان شمالی است. گفتنی است که به حالت تورفتگی صدف که مروارید درون آن قرار می گیرد پن کاسه می گویند .

برای دیدن مسجد رنگ ها باید به محله اسحاق بیک در خیابان لطفعلی خان زند شیراز رفته و از زیبایی وصف نشدنی آن لذت ببرید .

ایوان مروارید یا پن کاسه در مسجد نصیرالملک شیراز

کاربری

این مسجد اثرگذارترین پایگاه در فرهنگ و مکتب اسلامی است و با ورود اسلام به ایران و همچنین فارس نقش مسجدها پر رنگ شده و کاربری مذهبی داشته است .

شرایط موجود

مسجد نصیرالملک شیراز

بازسازی و نگهداری این بنای باشکوه با رعایت استانداردهای بین المللی از سال ها پیش آغاز شده. مسجد دارای دو دوره تعمیرات می باشد یک دوره مربوط به خودرو در 70 سال قبل که بجز تعمیره پوشش کف تعمیر دیگری نداشته تعمیر دوم از سال 1370 آغاز و تا سال 1385 ادامه داشته است .

امروز هم تعمیراتی در مسجد در حال اجرا شدن است هزینهٔ آن از درآمد موقوفات مسجد به وسیلهٔ ادارهٔ کل اوقاف و امور خیریه فارس هم اکنون نیز توسط موقوفه نصیرالملک تحت نظاره ادارهٔ بقای متبرکه و امور دینی فرهنگی ادارهٔ کل تأمین می گردد.

بازسازی آثار تاریخی در بخش های گوناگون عبارتند:از مقاوم سازی پی ساختمان، ایجاد کانال دفع نم، مقاوم سازی و دوخت و دوز ترک ها، مقاوم سازی پوستهٔ اصلی ایوان شمالی، نوسازی های کانالهای دفع آب، تعمیرات کامل بدنه داخلی .

مسجد نصیرالملک زیباترین مسجد شیراز

ایوان مسجد نصیرالملک شیراز

مسجد نصیر دارای دو ایوان در قسمت شمالی و جنوبی است که با هم قرینه نیستند. در جبهه شمالی مسجد 4 غرفه در دو طرف ایوان دیده می گردد این ایوان شمالی (شاه نشین) فرم کانه پوش است با مقرنس کاری زیبا سقف آن نیز دارای طرحی نو و ابتکاری است.

در قسمت جنوبی ایوانی با دو گلدسته وجود دارد. در حیاط حوض سنگی مستطیل شکل و عظیمی وجود دارد که فواره های سنگی نیز در وسط ان است. در ضلع شمالی مسجد تاق بلندی مشهور به تاق مروارید قرار گرفته است که تمام بدنه و سطح بیرونی و درونی آن کاشی کاری هفت رنگ شده است.

دو تاق نمای کوچک دیگر در دو سوی تاق مروارید قرارگرفته است. در ضلع جنوبی نیز تاق نمایی وجود دارد که تمام بدنه و سطح بیرونی و درونی آن کاشی کاری شده است .

مسجد نصیرالملک شیراز دارای دو ایوان مروارید

رواق مسجد نصیرالملک شیراز

معماران ایرانی انواع نیروهایی را که به بنا وارد می آید و بنا برای ایستایی خود در تقابل با ان هاست. مثل نیروهای فشاری رانشی و خمشی (جان گداز) گویند چون قابل رویت نیست. اما به بخش هایی از بنا که در جهت مقابله و راهنمایی این نیروها به زمین ساخته می گردد مثل کلاف ها تویزه ها و… که قابل رویت است (تن گداز) می گویند. در فرهنگ و ادبیات فارسی (جان وتن) نیز همین معنی را دارند. جان به معنی روح و قسمت نادیده هستی انسانی می باشد.

هنر زیبای معماران در مسجد نصیرالملک شیراز

مسجد صورتی کجاست؟

صورتی ترین مسجد جهان این جاست! این مسجد رنگین کمانی زیبا به کسانی هدیه می نماید که صبح زود از خواب بیدار می شوند و سری به آن می زنند .

مسجد صورتیِ ایران !

نصیرالملک (مسجد صورتیِ ایران) مثل تماشا کردن از داخل یک زیبابین است .

روزنامه هافینگتن پست چنین نوشته و در ادامه مطلبش به زیبایی های کم نظیر این بنای تاریخی و مذهبی در شیراز اشاره نموده است .

مسجد صورتی ایران مسجد نصیرالملک شیراز

مسجد نصیرالملک شیراز

وقتی نور خورشید به شیشه های رنگی مسجد می تابد تازه بازی رنگ و نور آغاز می گردد .

از بیرون که به نمای مسجد نگاه کنید شاید در نظر اول چیزی جز یک بنای معمولی مذهبی نبینید؛ اما حقیقت این است که جهانیی از رنگ در دل نصیرالملک پنهان است. از آستانه درب اصلی مسجد که وارد شوید حوض نسبتا عظیمی را می بینید که در فصول گرم تر سال مثل بهار و تابستان با گلدان های شمعدانی تزیین شده .

ورودی مسجد نصیرالملک شیراز

کنار این شمعدانی ها لحظه ای درنگ کنید !

ورودی زیبای مسجد نصیرالملک شیراز

کاشی کارهای نصیرالملک شیراز

از همان لحظه ورود نقوش بسیار ظریف کاشی ها و رنگ های آبی و صورتیِ جذاب جلب توجه می نماید .

نصیرالملک دو شبستان شرقی و غربی دارد؛ در شبستان شرقی و دالان شمالی آن وقتی به سردر نگاه کنید شعر بسیار زیبایی از سعدی خودنمایی می نماید :

غَرض نقشی ست کز ما بازماند

که هستی را نمی بینم بقایی

مگرصاحبدلی روزی به رحمت

کند در حق اُستادان دعایی

کاشی کاری نصیرالملک

غَرض نقشی ست کز ما بازماند !

جاذبه گردشگری و توریستی مسجد نصیرالملک شیراز

نور در معماری ایرانی نقش مهمی دارد و این نکته در نصیرالملک به اوج خود می رسد. نصیرالملک رنگین کمانی از رنگ هاست. آنقدر رنگین و تماشایی که گردشگران شیراز حتما بازدید از آن را درلیست خود قرار می دهند. علی رغم قدمت حدودا 150 ساله این مسجد، مردم هنوز برای عبادت به آن می فرایند .

مسجد نصیر الملک از نظر کاشیکاری و مقرنس کاری از زیباترین مساجد ایران است. بازی نور و رنگ آن زیبایی بی نظیری به آن می بخشد. این مسجد زیباترین مسجد شیرازاست. تماشای آن با شیشه های رنگی، طاق های بلند و کاشیکاری های زیبایش، یکی از آرزوهای هر جهانگردی به حساب بیاید.

مسجد نصیرالملک از دیدگاه کاشیکاری ارزنده ترین مسجد ایران و از دیدگاه ساختمان سازی به ویژه کاشیکاری و مقرنس بیمانند است. از لحاظ رنگامیزی فقط با مسجدالاقصی و مسجد آبی استانبول برابری میکند. ساخت و ساز مسجد در سال 1876 آغاز و در سال 1888 میلادی به اتمام رسید .

منبع: نمناک