رصدخانه باستانی ایران که احتمالا با آب کار می کرد - مجله شرقیا

مجموعه رکنیه که شامل رصدخانه، مدرسه، آب انبار و پایاب تقسیم آب و میدانی موسوم به وقت الساعت بوده در گذر دوران دستخوش تخریب و نابودی شده به طوری که در حال حاضر از این مجموعه ی گسترده، تنها مدرسه آن باقی مانده است.

بقعه سید رکن الدین یا همان مدرسه رکنیه به عنوان تنها بخش باقی مانده از این مجموعه تاریخی و شگفت انگیز، در مجاورت مسجد جامع کبیر یزد بنا شده و گنبد فیروزه ای رنگ آن از جای جای بافت تاریخی خودنمایی می نماید.

این بنای تاریخی که قدمتی بیش از 700 سال دارد، توسط سید رکن الدین محمد قاضی حسینی یزدی دانشمند، عارف و قاضی خیرمند آن دوران پایه گذاری و سپس وقف شده است.

مدرسه رکنیه بعدها محل دفن بینانگذار خود یعنی سید رکن الدین شد به طوری که اکنون این بقعه تاریخی یکی از بناهای تاریخی و مقدس در استان یزد به شمار می رود و هر چهارشنبه زنان یزدی ضمن برگزاری مراسم های مذهبی و روضه خوانی در این مکان تاریخی، سفره های نذورات می گسترانند.

البته همین بنای باقیمانده از مجموعه بزرگ رکنیه نیز به مرور زمان دچار آسیب هایی جدی در بافت و کالبد خود شده و هر چند مرمت هایی در خصوص آن نیز اجرا شده ولی ترمیم اساسی این بنای نادر تاریخی نیازمند تخصیص اعتباراتی ویژه از سوی میراث فرهنگی است.

مرمت مجموعه رکنیه زمان بر است

مدیر پایگاه میراث شهرجهانی یزد معتقد است که مرمت این مجموعه تاریخی به لحاظ ویژگی های خاص معماری و طراحی های آن نیازمند بازه زمانی بلندمدتی است.

علیرضا پورسلمان در گفت وگو با خبرنگار خبرنگاران در این مورد اظهار می نماید: گچ بری ها و طراحی های درون مجموعه رکنیه به ویژه مدرسه آن که تنها آثار باقی مانده از این مجموعه نادر تاریخی است، بسیار خاص و متفاوت بوده و ترمیم آن ها نیز با توجه به خاص بودن طراحی زمانبر خواهد بود که به همت یکی از طراحان ماهر در حال اجرا است.

وی، یکی از بخش های مهم این مجموعه تاریخی را رصدخانه آن ذکر می نماید و در باب اهمیت آن می گوید: این رصدخانه باستانی در درون خود ساعتی به احتمال زیاد آبی داشته که همانند یک آسیاب آبی کار می نموده است لذا پژوهش و شناسایی این مجموعه و اثبات عملنمودهای رصدخانه به یکی از پژوهشگران حوزه میراث فرهنگی سپرده شده و در حال اجرا است.

تاخیر در مرمت به دلیل کمی اعتبارات

با این حال، سرپرست معاونت میراث فرهنگی استان یزد موضوع اعتبارات را برای مرمت این مجموعه مطرح می نماید و علت تاخیر از عملیات مرمتی را کمبود اعتبارات می داند.

علی اصغر صمدیانی در این باره به خبرنگار خبرنگاران می گوید: هر چند بنا بر وعده های قبلی قرار بود که مرمت قسمت داخلی مدرسه رکنیه تا سرانجام امسال انجام گردد اما به دلیل کمبود اعتبارات اتمام مرمت به تاخیر افتاده است.

وی از در نظر دریافت اعتباری 50 میلیون تومانی برای کاشی کاری های داخل این بنا خبر می دهد و اظهار می نماید: متاسفانه این اعتبار امسال به رغم تخصیص داده شدن، جذب نشد و مرمت و ترمیم طراحی های منحصر به فرد داخل بنای مدرسه نیز در انتظار اعتبارات سال آینده خواهد ماند.

ساماندهی میدان وقت الساعت برای نوروز

البته در عین حال نیز رییس کمیسیون عمرانی شورای اسلامی شهر یزد از ساماندهی میدان وقت الساعت برای ایام نوروز خبر می دهد.

محسن عباسی هرفته در گفت وگو با خبرنگاران در این رابطه تصریح می نماید: طرح هایی برای میدان وقت الساعت از مجموعه شگفت انگیز رکنیه در نظر گرفته شده که توسط مشاور در دست تهیه است.

وی در رابطه با طرح های این مجموعه نیز بیان می نماید: طرح ترافیک میدان، طرح پیشنهادی برای عملنمودهای پیرامونی و فعالیت های داخل میدان، طرح کف سازی، طرح ساماندهی بدنه و طرح مبلمان شهری از جمله مهمترین این طرح هاست.

به گفته این مسئول، تامین روشنایی مناسب این مجموعه نیز از سوی شهرداری در حال برنامه ریزی است که به دنبال اجرای برنامه های مرمتی نوروز توسط این ارگان اجرا خواهد شد.