مسافرت تابستانی یا ماراتن بلیت؟؛ اتوبوس هم مثل هواپیما شد - مجله شرقیا

به گزارش دنیای اقتصاد، سفر با وسیله نقلیه شخصی مزایای زیادی دارد. در این شیوه جهانگردی، جهانگردان می توانند هر جا بخواهند توقف یا در حین سفر برنامه شان را جابه جا نمایند. بعلاوه وسیله نقلیه شخصی یک فضای خصوصی برای جهانگرد ها فراهم می نماید که در آن احساس راحتی بیشتری دارند. با این حال وجه منفی چنین سفرهایی این است که باید یک نفر از جهانگردان زحمت رانندگی را بکشد، اگر سفر طولانی شود ، باید مراقب خواب آلودگی راننده بود و ضمناً پیش از سفر باید نسبت به سرویس کردن وسیله نقلیه و... اقدام کرد. همین موضوع در کنار راحتی سفرهای گروهی با وسیله حمل ونقل عمومی سبب می شود جهانگردان سراغ دو گزینه قطار و اتوبوس بروند. از آنجا که خرید بلیت قطار برای همه مقاصد مهیا نیست، اتوبوس برای گروه بزرگی از جهانگرد ها در اولویت واقع شده است. با این حال در یکی دو سال اخیر یافتن بلیت اتوبوس هم چندان آسان نیست. در بسیاری از تاریخ ها نمی توان هیچ بلیتی برای یک مقصد یافت و همین امر سفر جهانگردان را دچار اختلال نموده است.

سولماز حشمتی یکی از این مسافران است که در سفر به اصفهان با چالش روبرو شده است. او در مسیر رفت از تهران به اصفهان نتوانست در ساعتی که همواره بلیت می گرفت، گزینه ای را رزرو کند و در مسیر برگشت هم ناچار شد یک روز زودتر برشود تا بتواند بلیت بخرد. او به دنیای اقتصاد می گوید: در سایت های فروش بلیت، تنها یکی دو گزینه برای رزرو و خرید آن هم در بعضی ساعت ها وجود داشت، در حالی که با مراجعه به ترمینال می دیدید که صندلی های بیشتری خالی است. همین موضوع سبب توقف های زیاد در مسیر برای پر کردن اتوبوس به وسیله راننده می شد. او به این پرسش که آیا چنین چالشی در سال های قبل هم وجود داشت، پاسخ منفی می دهد و اضافه می نماید: تا همین یکی دو سال پیش به راحتی می شد در هر ساعتی برای مقصدی نظیر اصفهان بلیت اتوبوس خریداری کرد اما این موضوع اکنون به راحتی امکان پذیر نیست.

عایدی با هزینه سازگار نیست

امیرحسین عرب اسدی که در حوزه حمل ونقل با اتوبوس فعالیت می نماید، به دنیای اقتصاد می گوید: عایدی صاحبان اتوبوس گرچه کم نیست اما هزینه های آنها بسیار بالاست. همین موضوع سبب خروج بسیاری از فعالان از این حوزه و در عوض خرید تریلی با پول حاصله از فروش اتوبوس شان شده است. او اضافه می نماید: کمترین هزینه تعمیر و خرید قطعه زیر پنج میلیون تومان نیست. علاوه بر آن، بالا رفتن قیمت قطعات باعث شده صاحبان اتوبوس به جای قطعه اصلی سراغ جنس های چینی و با قیمت پایین تر بروند. به عنوان مثال یک نمونه لاستیک که پیش تر 10 میلیون تومان بود، الان زیر 30 میلیون تومان نیست.

در نتیجه مالک اتوبوس سراغ لاستیک با هزینه کمتر برای اینکه ماشینش نخوابد، می رود هر چند می داند کیفیت لاستیک اصلی را ندارد. عرب اسدی ادامه می دهد: چنانچه موتور نقصی داشته باشد، هزینه تعمیر آن با قطعات استوک به 300 تا 350 میلیون تومان می رسد. طبیعی است که هزینه کردن چنین مبلغی با توجه به عایدیهای مالک چندان ارزان نباشد. او درباره پایگاه های اینترنتی فروش بلیت هم می گوید: در مواردی شاهد نقص هایی در این وب سایت ها هستیم به طوری که مسافر بلیت خریداری نموده اما وقتی قصد سوار شدن به اتوبوس را داشته متوجه شده بلیتش ثبت نشده است.

تغییر شغل از انتقال مسافر به حمل بار

امید شاه بیگی هم که از سال79 در این حوزه فعال و مالک اتوبوس است به دنیای اقتصاد می گوید: نسبت به هزینه ای که بابت هر بلیت از مسافر می گیریم، هزینه ها بسیار زیاد است. در حال حاضر خطی که من در آن کار می کنم به ازای هر نفر 150 هزار تومان می گیرد در حالی که هزینه هایم روزی یک میلیون و 700 تا یک میلیون و 800 هزار تومان است که سوخت و یاری راننده و... را شامل می شود. او با اشاره به اینکه تعداد مسافران در روزهایی از ماه، بسیار محدود اما هزینه ها ثابت است ، اضافه می نماید: روزهایی پیش آمده که ما بین 8 تا 10 نفر مسافر داشتیم در حالی که هر رفت و برگشت برای ما استهلاک لاستیک و هزینه روغن را به همراه دارد. ما باید برای تعویض هر روغن چهار میلیون بپردازیم و تعمیر جک یک صندلی نیم میلیون تومان هزینه دارد.

آیا این هزینه های بالا باعث می شود مالکان اتوبوس به سمت خرید جنس ارزان بروند که کیفیت مورد انتظار را ندارند. پاسخ شاه بیگی به این سوال مثبت است. او می گوید: وقتی هزینه ها نسبت به عایدی معقول نیست ما ناچاریم جنس ارزان با نصف قیمت بخریم. چندی پیش من ناچار شدم موتور ماشینم را تعمیر کنم که بیش از 300 میلیون هزینه برداشت. او از خروج تعداد زیادی از صاحبان اتوبوس از این حوزه خبر می دهد و می افزاید: بسیاری از افراد سراغ تردد در جاده ها برای حمل بار با تریلی رفته و راضی هم هستند. در این بخش هزینه ها ثابت و عایدیها هم معین است. در حالی که در حوزه حمل ونقل مسافر شرایط چندان که باید قابل پیش بینی نیست و با اختلالاتی روبرو می شود.

اختلال در جهانگردی

گفته های این فعالان حوزه حمل ونقل جاده ای نشان می دهد به زودی شاهد چالش جدی در این زمینه خواهیم بود. این چالش در دو بخش است، اولین آنها به موضوع ایمنی وسایل حمل ونقل برمی شود. زمانی که با لوازم و قطعات ارزان تر و با کیفیت کمتر تعمیرات انجام شود، طبیعی است که احتمال حادثه بالا می رود. علاوه بر آن با خروج بخش بزرگ تری از فعالان این حوزه، یافتن بلیت اتوبوس به مرور دشوارتر خواهد شد و همین امر جهانگردی و سفر را با اختلال روبرو می نماید، به ویژه در دو بخش دیگر حمل ونقل یعنی سفر با هواپیما و قطار نیز اشکالات عدیده ای وجود دارد.

دنیای اقتصاد در هفته های گذشته در گزارشی به مقوله چالش های بلیت هواپیما پرداخت. بر اساس این گزارش به نقل از یک منبع مطلع در ایران با کمبود تعداد هواپیماها روبرویم. او گفت: ما در ایران به 500 هواپیما احتیاج داریم در حالی که 170 هواپیمای ما عملیاتی هستند و در مناسبت های مختلف که سفرهای خارجی هم بالا می رود، شاهد محدودیت های بیشتر در حوزه پروازهای داخلی می شویم. علاوه بر آن بعضی چارترنماینده ها و دلال ها بلیت ها را با نرخ بالا عرضه می نمایند و مسافر و جهانگرد که احتیاج فوری برای سفر و جابه جایی دارد، ناچار می شود از آنها بلیت تهیه کند.

او بعلاوه از تاخیر در بعضی سفرها خبر می دهد که باعث می شود مسافر پرواز را کنسل و به جای آن مسافر دیگری، بلیت را تهیه کند و می افزاید: این تاخیرها به ضرر مسافر و در مواردی به سود آژانس است. بعلاوه کنسل شدن پروازهایی که یک ماه پیش بلیت آنها فروخته شده است باعث می شود مسافر برنامه ریزی سفرش دچار اختلال شود در حالی که هزینه سفرش در حساب آژانس برای یک ماه بوده است. در واقع این اختلال ها به ضرر کسانی است که می خواهند از سیستم حمل ونقل هوایی استفاده نمایند.

در حوزه حمل ونقل ریلی هم وضع بهتر نیست؛ محمد رجبی نایب رئیس انجمن شرکت های حمل ونقل ریلی در گفت وگو با رسانه ها به تازگی خبر داده بود که تعدادی از ناوگان حمل ونقل ریلی از رده خارج شده و در این بخش آنها درگیر کمبود لکوموتیو و منابع مالی هستند که همین امر گزینه سفر با قطار را حتی از اتوبوس هم سخت تر نموده است.