بورس املاک و مستغلات؛ لازم، اما ناکافی - مجله شرقیا

تأسیس بورس تخصصی املاک و مستغلات و امتیازات، مسیری است که می تواند ضمن پایین آوردن هزینه تجهیز پول در پروژه های ساخت وساز و توسعه زیرساختی، با افزایش نقد شوندگی دارایی های این حوزه، به پویایی اقتصاد کشور و بازگشت یک تعادل پایدار به بازار املاک و مستغلات یاری شایان توجهی کند.

همچنین به طور اصولی، هر شکلی از توسعه ابزارهای مبادله مالکیت که درنهایت منجر به توسعه و ارتقای کارایی نهادهای بازار و مالکیت در نظام اقتصادی می گردد؛ اقدام مبارکی است؛ که در صورت طراحی و اجرای درست می تواند به اقتصاد تحت فشار ایران برای بازگشت به یک شرایط پایدار و مولد یاری کند.

اما به طور معین در خصوص بازار املاک، مستغلات و امتیازهای وابسته و همچنین صنعت ساختمان به عنوان بازاری بسیار نزدیک و همبسته به این بازار، باید این نکته کلیدی را در نظر داشت؛ که حکمرانی بد و خطاهای مدیریتی و سیاست گذاری، عواملی بنیادی در شکل گیری آشفتگی و عدم تعادل در این بازارها هستند؛ که نه فقط با ابزارهای نوین اقتصادی اصلاح شدنی نیستند؛ بلکه تلفیق چابکی انعطاف پذیری ابزارهای اقتصادی نوین با خطاهای حکمرانی در این بازار و عدم تعادل های ناشی از آن، می تواند مخاطراتی که آشفتگی های این بازار را متوجه اقتصاد کشور می نماید ، صدچندان کند. چنانکه فاجعه اقتصادی سال های 2007-2008 در ایالات متحده که همچون سیلی ویرانگر تمام عرصه اقتصاد جهانی را درنوردید؛ تا حد زیادی ناشی از تنظیم گری ضعیف ابزارهای اقتصادی مورداستفاده در بازار املاک و مستغلات این کشور بود.

درواقع برای بهره مندی اقتصاد ایران از مزایا و ظرفیت های بورس املاک و مستغلات، لازم است طرح ملی شناسایی معین تکلیف مالکیت اراضی کشور سریع تر و منسجم تر از گذشته دنبال گردد؛ شفافیت در خصوص اطلاعات املاک و مستغلات، طرح های توسعه زیرساختی، طرح های هادی شهرها و به طورکلی همه اطلاعاتی که بر ارزش گذاری املاک مؤثرند به سطح قابل قبولی ارتقا یابد. قوانین مربوط به مالکیت و تصرف املاک و مستغلات، تنقیح و یکپارچه سازی گردد تا از ابزارهایی همچون وکالت و ... نتوان به سادگی برای دور زدن نقل وانتقال شفاف این دارایی ها استفاده کرد، نظام ثبت اسناد مالکیت این بازار با مقتضیات روز و تحولات فناوری جهانی همگام گردد و درنهایت، استانداردهای مناسب حاکمیت شرکتی برای صندوق ها و شرکت های فعال در بورس املاک، جهت کنترل اطمینان بخش نحوه استفاده از منابع اقتصادی خرد تجهیز شده، تدوین گردد.

با رعایت این اصول و البته به شرط بهبود فرایند سیستماتیک سیاستگذاری های آمایش سرزمینی، توسعه زیرساختی و مدیریت شهری در دولت و شهرداری ها و سایر نهادهای ذیمدخل، می توان امیدوار بود؛ بورس املاک و مستغلات ابزاری کارآمد برای راهنمایی این بازار زمین و مسکن به سوی یک تعادل پایدار و مولد گردد.